حتماً شما هم در محیطهایی مثل مدرسه، باشگاه یا هر محیط آموزشی دیگر با این جمله از جانب مربی و استاد خود مواجه شده‌اید
حتماً شما هم در محیطهایی مثل مدرسه، باشگاه یا هر محیط آموزشی دیگر با این جمله از جانب مربی و استاد خود مواجه شده اید. که: «تمرین کن! تمرین موجب پیشرفت تو است» این جمله هنوز هم بسیار کاربردی است و به ما در کسب مهارت توسعه ی فردی کمک می کند.
توسعه ی فردی روندی است که یک انسان در جهت رشد و بهبود شرایط پیرامون خود طی می‌کند. این موضوع در جهانی که مدام در حال تحول و پیشرفت است بسیار حائز اهمیت و کاربردی است. راه رسیدن به اهداف، قدم گذاشتن در مسیر تعالی و رشد است. در واقع هر فعالیتی که سبب خشنودی و رضایت‌مندی ما از زندگی شود، گامی در مسیر پیشرفت توسعه‌ی فردی است.
یکی از راههای بهترشدن کیفیت زندگی شناخت ابعاد توسعه‌ی فردی و کسب مهارتهای لازم در این زمینه است.
علت اهمیت توسعه ی فردی چیست؟
اگر برای موفقیت و بهتر شدن تلاش نمی‌کنید پس انتظار پیشرفت را هم نداشته باشید.
برای کنترل شرایط زندگی باید مهارتهای موردنیاز را کسب کنید. از جمله اینکه در راستای رسیدن به هدف خود تلاش کنید، طرز فکر خود را تغییر دهید، به خرافات از قبیل بخت و اقبال و شانس توجهی نشان ندهید. توسعه ی فردی از این رو دارای اهمیت است که شما را در مسیر رسیدن به اهداف راهنمایی می‌کند.
ابعاد توسعه ی فردی
- سلامت جسم و روان: اساس عملکرد صحیح در زندگی سلامتی است؛ هم سلامتی جسم، هم سلامتی روان. برای شناخت خود و رشد فردی سلامتی را باید در درجه ی اول و اولویت قرارداد.
- روابط: از راههای شادی و لذت بردن از زندگی به روابط صمیمانه میتوان اشاره کرد. انسان همواره در جستجوی راهی برای بهبود روابطش با خانواده، دوستان و شریک زندگیش است و این زمانی میسر می‌شود که مهارتهای لازم در این زمینه را کسب کند. توسعه‌ی فردی یکی از همین مهارت هاست.
- مسائل مالی: از دیگر مواردی که مردم برای ارتقای آن تلاش میکنند مسائل مالی است. یادگیری سواد مالی یکی از مهم ترین ارکان رشد فردی به شمار می‌آید.
- معنویت: ارتباط با خداوند بخشی از رشد فردی به حساب می‌آید، یعنی هرچقدر انسان رابطه‌اش را با خداوند قوی کند توسعه ی فردی در او شکوفاتر می‌شود. از دیگر عناصر یاری رساندن به دیگران، حق دیگری را پایمال نکردن، احترام به یکدیگر را میتوان نام برد.
- شغل: توسعه ی شغلی اغلب بخش کلیدی توسعه ی فردی برای بسیاری از افراد است. این حوزه شامل پرورش استعداد و توانایی به منظور پیشرفت در یک حرفه است. همچنین می تواند شامل ایجاد یک شغل برای خود از طریق کارآفرینی و خوداشتغالی نیز باشد.
انواع مهارتهای توسعه ی فردی
10 مهارت توسعه‌ی فردی که مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی است به شرح زیر است:
1- خودآگاهی
اولین قدم برای آغاز توسعه‌ی فردی خودآگاهی است. خودآگاهی یعنی شناخت صحیح از ویژگی های شخصیتی خود، اینکه من نسبت به تمایلات، هیجانات، عواطف و افکار خودآگاهی کافی داشته باشم.
2-همدلی
همدلی، توانایی درک احساسات دیگران است. همدلی می گوید:
ما باید احساسات دیگران را ببینیم و دیدگاه‌‌های مختلف افراد نسبت به موضوعات و نگرانی ها و نیازهای آن ها را درک کنیم. همدلی مهارتی است که می توان آن را توسعه داد؛ اگرچه که اکثر افراد به طور طبیعی (تا حدودی) توانایی همدلی دارند. توانایی تشخیص احساسات و دیدگاه‌‌های دیگران به ما کمک می‌کند موقعیت‌‌ها را از دریچه نگاه دیگران ببینیم و به این ترتیب می توان روابط فردی و کاری بهتری داشت.
3-روابط بین‌فردی
روابط بین فردی به آمادگی افراد برای برقراری رابطه با دیگران و ابراز هیجانات خود به دیگران اشاره دارد. ارتباطات بین فردی، بخش بزرگی از زندگی روزمره ما را تشکیل می‌‌دهد. به‌طورکلی ارتباطات بین فردی شامل هرگونه تعامل بین افراد است و ما نه تنها از طریق آنچه می گوییم، بلکه از طریق چیزهایی مانند زبان بدن، لحن صدا، حالات چهره و اشاره ارتباط برقرار میکنیم. مهارتهای بین‌فردی پایه و اساس روابط اجتماعی و کاری و همچنین زمینه‌ای برای توسعه‌ی بسیاری از مهارتهای دیگر است؛ بنابراین ارزش آن را دارد که برای توسعه‌ی مهارت های بین فردی خود وقت بگذاریم.
4-ارتباط مؤثر
همه ما نیاز داریم تا در زندگی شخصی و حرفه ای خود با دیگران ارتباط برقرار کنیم. ارتباط موثر اشتراک گذاری افکار، احساسات و دانش خود با دیگران است. در واقع ما باید بتوانیم به خوبی پیاممان را منتقل کنیم و احساسات و دیدگاه‌‌های موجود در حرفهای دیگران را بفهمیم. از اینرو ما برای داشتن یک رابطه سالم به برقراری ارتباط مؤثر نیاز داریم.
5- مدیریت استرس
استرس نتیجه عدم تطابق بین چالش‌‌هایی است که در زندگی تجربه میکنیم و باوری که ما به توانایی‌‌‌های خودمان برای مقابله با آنها داریم. احساس فشار و استرس می تواند منجر به بیماری شود. برای همین هم یادگیری روش های مقابله با استرس و ناملایمات در زندگی به عنوان یکی از مهارتهای توسعه ی فردی برای همه ما مهم است. همچنان جهت کنترل و مدیریت استرس می توانیم با یک روانشناس خوب جهت بهبود وضعیت مشورت کنیم.
6- کنترل هیجانات
هیجانات نقش مهمی را در زندگی شخصی و حرفهای ما ایفا میکنند. اگر بخواهیم یک تعریف از هیجان ارائه دهیم میتوان گفت هیجان به یک وضعیت موقتی اطلاق می‌شود که شامل تجربیات ذهنی منحصربه فرد شخص است و افراد را برای انجام یک عمل آماده می کند. مهمترین هیجانات انسان عبارت اند از:
خشم، انزجار، ترس، شادی، غم و تعجب. هیجانات ما به شدت با تجربه‌ای که ما در زندگی داشته ایم مرتبط است و در اغلب موارد به صورت ناخودآگاه بروز پیدا می کند. به همین دلیل هم یادگیری تکنیک‌‌های مدیریت هیجانات برای ما اهمیت دارد.
7- حل مسئله
حل مسئله مهارتی است که هرکسی که بخواهد برای توسعه‌ی فردی خود گامی بردارد، باید یاد بگیرد و تمرین کند. ما باید بتوانیم مشکلات را شناسایی کنیم و برای حل آنها فکر کنیم. بااین حال، اکثر مردم نمی توانند خلاقانه فکر کنند و برای حل یک مسئله تصمیم بگیرند. اینجاست که مهارتهای حل مسئله مطرح می شود و همه ما باید برای رشد آن زمان بگذاریم. مهارتهای حل مسئله به ما کمک می کند تا مسائل را سریع‌تر و مؤثرتر حل کنیم.
8- تصمیم‌گیری
همه ما انسان ها در طول زندگی، به طور پیوسته در حال گرفتن تصمیمات کوچک و بزرگ برای چالش‌‌های زندگیمان هستیم. این چالش‌ها، گاهی آنقدر بدیهی است که بدون فکرکردن و حتی ناخودآگاه در موردشان تصمیم می‌‌گیریم و گاهی هم به قدری پیچیده است که مدام به بهانه‌های مختلف، تصمیم گیری درباره آن را به تعویق می‌اندازیم.
تصمیمات ما در بسیاری از موارد تحت تأثیر سوگیری‌ها و هیجانات ما قرار می‌گیرند یا شرایطی پیش می آید که مجبور می شویم با اطلاعات ناقص و فوری تصمیم گیری کنیم. با توجه به اهمیت بالای تصمیم گیری در زندگی روزمره ما، توجه به آن به‌عنوان یکی از مهارتهای توسعه ی فردی اهمیت دارد.
9- تفکر خلاق
تفکر خلاق توانایی متفاوت نگاه کردن به مسائل و یافتن راه های جدید برای حل آنها است. نیاز به تفکر خلاق به این دلیل به وجود می آید که مغز ما به طور طبیعی تمایل دارد از راه های میان‌بر استفاده کند. وقتی به مسائل از دریچه جدیدی نگاه می کنیم، راه حل جدیدی می‌یابیم. خلاقانه فکرکردن به ما در حل مسائلمان کمک می کند و این کار، تأثیرات زیادی هم در زندگی کاری و هم در زندگی شخصی ما خواهد گذاشت. ما با تفکر خلاق چیزهای جدیدی در مورد خود کشف میکنیم و اطلاعتمان را به روز نگه می‌داریم.
10- تفکر نقادانه
مطالعات نشان می دهند که تفکر انتقادی یک مهارت برتر برای دنیای آینده است و امروزه نیز ما به آن نیاز داریم، زیرا تفکر نقادانه منجر به حل مسائل پیچیده، ایده پردازی و یادگیری فعال می‌شود.
تفکر انتقادی هنر تجزیه و تحلیل و ارزیابی تفکر با هدف بهبود آن است. دنیا به سرعت در حال پیشرفت است و در نتیجه آن چالش‌ها و مشکلاتی که با آنها مواجه می شویم نیز تغییر میکنند. برای همین هم دیگر نمی‌توانیم از همان تفکرات کلیشه‌ای استفاده کنیم.
ما نیاز داریم که مسائل را از جنبه های مختلف ببینیم و همه شواهد موجود را بررسی کنیم، با بررسی شواهد موجود و استدلال بی‌طرفانه می‌توانیم به نتایج بهتری دست پیدا کنیم و این در نتیجه همین تفکر انتقادی است.
کسب مهارت توسعه‌ی فردی
این مهارت هم مانند سایر مهارت‌ها نیاز به آموزش دارد. با شرکت در کلاس‌ها، یادگیری از دیگران، شناسایی و پرورش استعدادهای خود می‌توانید این مهارت را در خود پرورش دهید. نکات زیر تا حد زیادی به شما در کسب این مهارت کمک می‌کند:
1-بر ترس‌های خود غلبه کنیم
ترس‌های خود را شناسایی و با آن ها مقابله کنیم؛ چرا که ترس سدی میان ما و رشد فردی ایجاد می کند و مانع پیشرفتمان خواهد شد. برای مثال، اگر از صحبت کردن در جمع هراس داریم، باید خود را در آن شرایط قرار دهیم تا به عبارتی ترس ما فروکش کند.
2- مطالعه
همه ی ما می دانیم که راه افزایش معلومات مطالعه است، همینطور با مطالعه دایره‌ی لغوی ما نیز گسترده می‌شود که این امر سبب می شود نسبت به دنیای اطراف آگاهی‌های لازم را به دست آوریم.
3- از دیگران بازخورد بگیریم
پیشنهادها و انتقاد سازنده‌ی اطرافیان از جمله دوستان نزدیک، اعضای خانواده و غیره در شکل گیری ویژگی های مثبت تأثیر به سزایی می تواند داشته باشد. پس، از نظرات آنها در راستای بهبود توسعه‌ی فردی غافل نشویم.
4- مشاهده
نگاه کردن به عزیزانمان از جمله پدر، مادر، همسر و... راهی برای توسعه و رشد فردی است، اینگونه که نقاط مثبت آنها را شناسایی کرده، تمرین و درخودمان پرورش دهیم.
5- شبکه ارتباطی
برای یادگیری چیزهای جدید پیشنهاد می شود با دیگران به معاشرت بپردازید، اینگونه نحوه‌ی برقراری رابطه با هر نوع شخصیتی را به خوبی درک خواهید نمود.
6-یادداشت برداری
از راههای افزایش خودآگاهی نوشتن است. پس سعی کنید اتفاقات روزمره، تصمیمات و افکار خود را روی کاغذ بیاورید.
7- راهنمایی گرفتن
یک منتور یا مربی می تواند راهنمای خوبی در کسب مهارتهای توسعه ی فردی باشد. می‌توانید از یک روانشناس خوب یا افراد باتجربه ای چون اساتید خود کمک بخواهید.
کلام آخر
این نکات ساده هستند اما من؛ پیشنهاد می‌‌کنم که تنها چند مورد از آنها را در هر مرحله انتخاب کنید، روی آنها تمرکز کنید و سپس سراغ نکات دیگر در زمینه‌ی توسعه‌ی فردی بروید. با موارد ساده شروع کنید که اعتماد به نفس شما را برای داشتن نتایج خوب افزایش دهد. در این زمینه، مجموعه ی سفر در رضایت با مدیریت خانم دکتر افتخارزاده آماده‌ی خدمات به شما عزیزان است.
زندگی میدان رقابت است و سخت... اما شما باید سرسخت‌تر باشید تا به اهداف بالاتر برسید.